Chińska misja Chang’e 5 przebiegła zgodnie z planem, czego efekty są niepodważalne. W próbkach skał i gleby pobranych z powierzchni Księżyca potwierdzono obecność wody.
Obecność wody ma ogromne znaczenie dla przyszłych misji załogowych zakładających zamieszkanie ludzi na Srebrnym Globie. Badając wodę księżycową i jej źródło, dowiadujemy się również więcej o powstawaniu i ewolucji zarówno Księżyca, jak i Układu Słonecznego.
Lądownik Chang'e 5 z zaznaczonym obszarem działania spektrometru LMS.
fot. Xinhua/Nature
Dotychczas zgromadzona wiedza zakładała istnienie pokryw lodowych pod powierzchnią Księżyca. Nie istniały jednak bezpośrednie dowody, aż do momentu realizacji założeń misji Chang’e 5. Chiński lądownik programu Lunar Exploration Chang'e 5 dostarczył wodę w postaci
hydroksylu (OH) będącego składnikiem wody poza H₂O.
Chang'e 5 nie zaobserwował rzecz jasna wody w formach rzek, jezior czy oceanów, a raczej przeanalizował i określił ilościowo obecność wody OH w bazaltowych skałach i glebie Księżyca. Niezwykle ważnym faktem jest, że
próbki zostały pobrane w najgorętszej części doby Srebrnego Globu, w temperaturach około 62-87°C, kiedy powierzchnia była najbardziej sucha, a także pozbawiona podmuchów silnego wiatru słonecznego, który mógłby przyczynić się do nawodnienia powierzchni Księżyca. Nie ulega wątpliwości, że w innym wypadku udowodnienie istnienia rodzimej wody na Księżycu byłoby znacznie trudniejsze.
W analizach spektralnych 11 próbek skał i gleby hydroksyle pochodziły z dwóch różnych źródeł – pierwszym z nich był materiał wytwarzany przez wspomniany wiatr słoneczny. W pobliżu maksymalnej temperatury Księżyca,
próbki Chang'e 5 zawierały tylko jedną trzecią ilości szkła hydroksylowego generowanego przez wiatr słoneczny, w porównaniu z próbkami Apollo 11 zebranymi w 1971 roku. Większość wykrytego hydroksylu zawiera minerał bogaty w fosforan, który występuje również na Ziemi. Zdaniem ekspertów
nadmiar hydroksylu jest rodzimy, a to wskazuje na obecność w pobranych próbkach wody wewnętrznej pochodzenia księżycowego.
Początek misji:
23 listopada 2020 o godzinie 21:30 czasu polskiego Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna
wysyłała na Księżyc sondę Chang’e 5, której głównym zadaniem było lądowanie na powierzchni srebrnego globu oraz pobranie do 2 kg gruntu w celu przetransportowania go na Ziemię.
Warto zwrócić uwagę, że była to pierwsza misja z zadaniem przywiezienia próbek księżycowego gruntu od czasu lotu radzieckiej Łuny 24 w 1976 roku!
Przypomnieć wypada, że sonda została wyniesiona z Centrum Startowego Wenchang (chiński kosmodrom, zlokalizowany na wyspie Hajnan) za pomocą rakiety nośnej Chang Zheng 5. Po wylądowaniu w okolicy Mons Rümker (formacja wulkaniczna, położona w północno-zachodniej części widocznej strony Księżyca) na Oceanus Procellarum (morze księżycowe na zachodnim skraju widocznej strony Księżyca).
Chiński lądownik Chang’e 5 po udanym procesie lądowania, do którego doszło 1 grudnia dokonał poboru próbek regolitu i skał z głębokości sięgającej do 2 metrów. Po umieszczeniu próbek w specjalnie przygotowanym statku powrotnym nastąpiło oddalenie się sekcji wzlotowej, która połączyła się z orbiterem. Wtedy też doszło do przeładowania próbek i odrzucenia sekcji wzlotowej.
W dniu 16 grudnia w odległości 5000 km od Ziemi doszło do oddzielenia aparatu powrotnego od orbitera. 90 minut później doszło do lądowania kapsuły z próbkami w Mongolii Wewnętrznej (Siziwang Banner).
Lądownik Chang'e 5 z zaznaczonym obszarem działania spektrometru LMS.
fot. Xinhua/Nature
Lądownik Chang'e 5 podczas pobierania próbek. fot: (CNSA/Handout via Xinhua)
Rejon lądowania Chang’e 5 na Księżycu fot: NASA
Zobacz też:
- Lądownik Chang'e 5 pobrał próbki z powierzchni Księżyca. - styczeń 03 2019 - grudzień 04 2020
- Sonda Chang'e 5 leci na Księżyc. - styczeń 03 2019 - listopad 25 2020
- Chińska sonda kosmiczna Chang'e 4 wylądowała na niewidocznej stronie Księżyca. - styczeń 03 2019
- Chiński łazik wyląduje dziś na Księżycu! Chang'e 3 - grudzień 14 2013
- Chińska sonda Chang'e 3 już na orbicie Księżyca - grudzień 09 2013
- Wystartowała misja Chang'e 3. Chiński łazik leci na Księżyc! - grudzień 03 2013
Źródło: Xinhua, Nature, CNSA.
fot: wikipedia.org
